Deze publicatie verschijnt bij de gelijknamige tentoonstelling in Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam (10 oktober 2015 – 17 januari 2016).

Jheronimus Bosch, en later ook Quinten Massijs en Lucas van Leyden, ontketenen rond 1500 een revolutie in de schilderkunst. Naast de religieuze thematiek die tot dan toe gebruikelijk was, nemen zij voor hun panelen het alledaagse leven tot onderwerp. Met hun profane, satirische voorstellingen, beelden vol spotlust en leedvermaak, gesitueerd op herkenbare plekken – herbergen, markten, hoerenkasten – vestigen deze pioniers een nieuwe stroming, die artistiek haar hoogtepunt bereikt in de werken van Pieter Bruegel de Oude. Met ironie en zelfspot wordt de maatschappij weerspiegeld in de kunst. Soms is er sprake van een moraal, maar humor en satire overheersen. Deze zogenoemde genrevoorstellingen vormen het begin van een beeldtaal die tot ver in de zeventiende eeuw voortduurt.

De eerste lichting schilders en prentmakers die tussen grofweg 1500 en 1570 het nieuwe genre ontwikkelden staat in dit boek centraal. Nooit eerder is er een tentoonstelling of publicatie aan de vroege genrekunst gewijd. Anders dan een traditionele catalogus geeft deze rijk geïllustreerde uitgave, onder redactie van conservatoren Friso Lammertse en Peter van der Coelen, dan ook een breed overzicht van de voornaamste kunstenaars en ontwikkelingen dat voorziet in deze lacune. Daarnaast worden in een zestal thematische intermezzo’s enkele alledaagse gebruiksvoorwerpen, die op de schilderijen zijn afgebeeld, uitgelicht en in verband gebracht met voorwerpen uit de museumcollectie. De publicatie is vormgegeven door Tessa van der Waals.