Boijmans Agenda 2023
Communicatie in de kunst
- Auteur(s): Alex de Vries
- Jaartal: 2022
- Taal: nederlands, engels
- Ontwerp: Tessa van der Waals
- Afmetingen: 19 x 22,5 cm
- ISBN: 9789069183237
- Uitvoering: ringband / ring binder
Goed nieuws of slecht nieuws, de blijde boodschap of de jobstijding, kunstwerken doen zowel in letterlijke als in figuurlijke zin verslag van wat er zich in het bestaan voordoet. Alle mogelijk middelen worden ingezet voor het overbrengen van zowel verborgen boodschappen als opvattingen die niets aan duidelijkheid te wensen overlaten. Toch is wat in de kunst wordt uitgedrukt vrijwel nooit voor één uitleg vatbaar. Van de vroegste kleitabletten tot de nullen en enen van de digitale technologie maken tekens deel uit van de beeldtaal om menselijke uitwisseling tot stand te brengen. Hoe ze worden verstaan of begrepen is een tweede.
In deze agenda van 2023 vertellen meer dan vijftig uiteenlopende werken uit de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen op welke manieren een boodschap kan worden overgebracht. In de westerse kunstgeschiedenis is de Annunciatie daar een van de vroegste én bekendste voorbeelden van. De Meester van de Virgo inter Virgines verbeeldt deze Bijbelse voorstelling eind vijftiende eeuw op eerbiedige wijze. In De marskramer van Jheronimus Bosch herkennen we de reizende boodschapper die behalve koopwaar ook de laatste nieuwtjes aanbiedt. Het gaat niet alleen om informatieoverdracht. Het vertrouwelijke gesprek van Jean-Honoré Fragonard laat zien dat communicatie heimelijke kanten heeft.
Andere kunstenaars zorgen voor spraakverwarring door de communicatiemiddelen zelf tot kunst te verheffen zoals Salvador Dalí met zijn White Aphrodisiac Telephone, waarbij de telefoonhoorn in de vorm van een kreeft een wellustig en surrealistisch uiterlijk heeft gekregen. James Lee Byars maakte van persoonlijke berichten aan zijn kennissenkring uitzonderlijke briefobjecten die als ware kunstwerken zijn uitgevoerd.
Met andere woorden, in dit tableau van kunstwerken laat het onderwerp zich kennen als onnoemelijk veelzijdig. Het museum is de plek waar in dergelijke boodschappen de samenhang tussen persoonlijke verbeelding en verborgen betekenissen zichtbaar wordt gemaakt.